DixPlanet ile Röportaj.

tarafından RoMe Salı 27 Ocak - 12:22

Arkadaşlar size DivxPlanet yöneticilerinden "NeOttoman" ile bir gazetenin yapmış olduğu ancak gazetede bir kısmı yayınlanan ropörtajın NeOttoman'ın da izniyle tümünü sunuyorum. DP'ile ilgili merak ettiğiniz her şeye buradan ulaşabilirsiniz.

Siz de altyazı çeviriyorsunuz. Şimdiye kadar kaç çeviri yaptınız? Film veya dizi isimleriyle örnek verir misiniz?

Şimdiye kadar 50’nin üzerinde müstakil çeviri yaptım. Özellikle destansı anlatımlara sahip tarihî filmler ve Asya sinemasının efsane
yönetmeni Akira Kurosawa’nın en önemli filmlerini Türkçe’ye çevirdim. Yojimbo, Kagemusha, Yume gibi filmlerini buna örnek olarak verebilirim. Bunun dışında Çin sinemasının son dönemde çekilmiş en parlak yapımlarının Türkçe çevirilerini de ben yaptım. Curse of the Golden Flower (sonraları Altın Çiçeğin Laneti adıyla sinemalarda da oynadı ve Türkçe DVD’si de çıktı. Bu orijinal DVD’deki
çeviri benim çevirimdir), Warlords, Assembly gibi filmleri buna örnek olarak gösterebiliriz.

Altyazı çevirme işi nasıl yapılıyor anlatır mısınız? Yani kulaklıkta mı dinliyorsunuz? Kaç saniye dinleyip yazıyorsunuz gibi...

Altyazıların % 99’u dinleyerek değil, filme ait İngilizce metinler kullanılarak yapılır. Hele aksanlı İngilizce (veya Fransızca, Almanca
vs. diğer diller için de aynısı söylenebilir) konuşulan filmleri hiçbir kayıp olmadan çevirmek çok güçtür ve bunu yapabilen insan sayısı bir elin parmakları kadar yoktur. Genelde İngilizce text filmle birlikte açılır (bu iş için bilgisayar programları vardır), metin çevrilir ve sahneye göre gerekiyorsa yorum da katılır.

Bir dizi veya film çevirmek için kaç saat ekran başında kalınıyor? Örneğin 40 dakikalık bir dizi ve iki saatlik bir film çevirisi ne kadar zamanınızı alıyor?

Dizinin dilinin zorluğuna göre bu oldukça değişken bir durum sergiler. Kimi dizilerin dilleri ağırdır veya çok fazla kelime oyunu vardır.
Bunları “Türkçeleştirmek” epey vakit alabilir. Ama ortalama bir dil için konuşacak olursak, 4-8 saat arası bir sürede çeviri mümkündür.

Rahat altyazı çevirmenin püf noktaları var mı?

Elbette var. Hatta sitemizde bu konuda “Düzgün çeviri yapmanın püf noktaları” diye bir başlık bulunmakta ve deneyimli çevirmenler bu başlıkta nisbeten deneyimsiz olanlara bilgiler vermekte. Sorunun cevabına gelecek olursak, çeviri yapmanın en önemli şartı bir yabancı dil bilmekten değil, çevireceğiniz dile iyi hakim olmaktan geçiyor. Türkçe’ye iyi hakim olan biri, biraz dikkat ve çaba ile gayet güzel çeviriler yapabilir. Tabii bunun için asgarisinden ortalama bir yabancı dil bilgisi gerekiyor. Ama kendi dilini
iyi bilmeyen biri yabancı dilde isterse profesör olsun, düzgün çeviri yapamayabilir…

Çevirilerde birebir aynı metin mi kullanılıyor. Çevirenler yorumda yapıyor mu?

Çevirmenin görevi, okuduğu/izlediği metni “Türkçeleştirmek”tir. Bunu yaparken kimi zaman yorum katması, çevirmeni sıradan
olmaktan çıkarır. Örnek vermek gerekirse, "hızlıca yerinden kalktı ve sokağa çıktı” şeklindeki bir cümleyi, “yerinden bir ok gibi fırladı ve sokağa çıktı” diye çevirebilirsiniz. Bu sizin yorumunuzdur ve aynı anlamı içerdiği gibi, diğerine göre daha güçlü bir cümle olur.

Siteye altyazı verenler para kazanmıyorsa sizce bu işi neden yapıyorlar?

Bu iş bir hobi. İnsanların teşekkür etmesi, minnetlerini bildirmesi, verilen emeğin karşılığı oluyor. Türkiye’ye hiç gelmemiş, gelmeyecek, Türkçe DVD’sinin çıkma ihtimali olmayan bir filmi insanların Türkçe olarak izlemesi için tek şans olmanız ve bunun
gerçekleşmesi, duyulan haz yetiyor da artıyor bile…

Divxplanet sitesinin ne kadar üyesi var?

Sitemizin 55 bir civarında kayıtlı üyesi var.

Üye alımları durmuş neden?

Divxplanet yönetimi, internette yaşanan en büyük sorunun “dil” ve “davranış” kirliliği olduğuna inanmakta. İnternet’in Türk toplumuna kazandırdığı belki de en kötü iki davranış biçimi bunlar oldu. Türkçe kullanımı başkalaştı ve insanlar gerçek kimliklerini büyük ölçüde gizleyebildikleri için toplumumuzun sahip olduğu güzel değerlerle tamamen zıt, özellikle siyasi ve sosyal konularda çatışma ve ayrılıkları körükleyici davranışlar sergilenir oldu. Bu sebeple, sitemizin genel işleyişi ve amaçlarını uygulamamıza imkân vermeyen bu tür kullanıcıların önünü kesmek amacıyla üyelik alımını kapattık. Yaklaşık 3 senedir doğrudan üye alımı yapmıyoruz. Ancak bu kapı tamamen kapalı değil, bizlere bir şekilde ulaşan ve belirli şartları taşıyanları foruma üye kabul edebiliyoruz.

Siteyi kurma fikri nasıl ortaya çıktı?

Sinemayı gerçekten seven ve eğlence olduğu kadar bir sanat dalı olarak gören insanlar, ülkemizdeki sinema dağıtım anlayışının “vizyon filmi” dışında görülmemesinden hareketle, bu sanat dalını derinlemesine tanımak ve tanıtmak, bilgi ve birikimlerini paylaşmak ihtiyacı hisseder. Biz de bu duygudan hareketle, böyle bir sitenin varlığının gerekli olduğunu düşünüp divxplanet ortamını oluşturmaya başladık. En basit örneğini verecek olursak, sinema dünyasının efsane ismi Akira Kurosawa’yı “Türkçe altyazı” ile izlemek için tek alternatifiniz sitemizdir. Ya da yükselen çizgisiyle çarpıcı yapımlara imza atan Asya Sineması’nı izlemenin tek yolu yine DP. Avrupa sinemasının seçkin örneklerini sinema salonlarında görmek zaten mümkün değil, DVD olarak sahip olmak ise neredeyse hayal! Popüler olan filmlerin sinema gösterimlerinin yanı sıra DVD ortamında temininde de ciddi sıkıntı var. Pek çok kaliteli yapımın DVD’si ya çok geç geliyor veya hiç gelmiyor. Bunları izlemenin yolu yine DP…

Sitenize bir yılda kaç kişi giriyor, kaç altyazı indiriliyor?

Bu istatistiği net olarak verebilmem mümkün değil, çünkü siteye olan ilgi sürekli artıyor. Ancak son 1 seneyi baz alacak olursak, günlük ortalama 150-200 bin arası bir kullanıcı sitemizi kullanıyor. Son bir senede indirilen altyazı sayısını da “milyon” rakamlarla telaffuz edebiliriz ama net bir rakam söyleyemiyorum.

Şimdiye sitede en çok hangi film ve dizinin alt yazıları indirildi, rakamları biliyor musunuz?

Bugüne değin en çok indirilen film altyazı “300 Spartans” oldu. Bu filmin Türkçe çevirisi aynı zamanda admin olarak sitemizde yönetici olan oezel rumuzlu üyemiz tarafından yapılmıştır ve bugüne değin 150 bin kişi tarafından indirilmiştir. Dizilerde ise tartışmasız Lost. Bir önceki sezonun altyazılarının toplam indirilme sayısı 1 milyon rakamının üstündedir.

En fazla altyazı çeviren isminiz kim mesela kaç film ve diziye altyazı yaptı?

En çok çevirisi olan kişi doctor_jivago rumuzlu kullanıcımızdır sanırım. 100’ün üzerinde çeviriye imza atmıştır ama tam rakamı
kendisinin bile hatırladığını sanmıyorum.

Bir altyazının kalitesini neler belirliyor? Bazı isimler sitenizde fenomen olmuş durumda. Onları bu kadar özel yapan nedir?

Bir altyazının kalitesini belirleyen şey, çevirinin anlam bakımından düzgün, anlatım bakımından güçlü ve Türkçe dilbilgisi bakımından da doğru olmasıdır. Bu üçü bir araya geldiğinde çeviriye kusursuz diyebiliriz. Bu konuda fenomen olmanın yolu da, bu üç temel direğe fazlasıyla hakim olmaktan geçiyor. Böylesi çevirmenlerin çevirileri de heyecanla bekleniyor ve alternatifi bulunsa bile mutlaka onun çevirisi tercih ediliyor.

Peki bu siteden kar ediyor musunuz? Etmiyorsanız bu işi neden yapıyorsunuz?

Bu siteden maddi bir kazancımız yok. Hatta internette bizim dışımızdaki bazı ortamlarda kazanç sağladığımız yazılıp çiziliyor ama bu gerçeklikten tamamen uzaktır. Sitenin yoğun kullanıcı trafiğini karşılamak için yapılan giderler var ve bunlar çok yoğun olmayan reklam gösterimleri ile sponsorlar sayesinde karşılanıyor. Siteden kazanılan kâr, tamamen manevi bir kârdır. İnsanlara faydalı bir iş yaptığımızı düşünüyoruz ve aldığımız teşekkürler bizler için fazlasıyla yetiyor.

Korsan DVD'ciler de sizlerin altyazılarından mı kullanıyor?

Sadece korsan DVD’ciler değil, orijinal DVD’lerde de sitemiz üyeleri tarafından yapılmış yüzlerce çeviri kullanılmıştır. Ancak sitemizin bir güzel özelliği de, insanları belirli bir kalite çıtasına alıştırmasıdır ve bu sebeple, korsan film sektörü ülkemizde büyük oranda küçülmüş ve etkisizleşmiştir. Korsan DVD’lerde sitemizden alınmış çevirilere artık eskisi kadar rastlanmamakta.

Sitenize altyazı yükleyen biri herhangi başka bir siteye de aynı metni verebiliyor mu?

Elbette verebiliyor. Bu iş tamamen gönüllülük esasına göre yapılmakta ve sitemizin işlevi, çeviri yapanlara zemin oluşturmaktır. Sitemiz kadar olmasa da alternatif yükleme ortamları mevcuttur ve dileyen çevirisini oralara da yükler. Hatta dilemese bile yüklenebilir, çünkü artık dosya paylaşımdadır ve anonimleşmiştir..

Bir de bu işte anlaşmazlıklar var sanırım? Forumları dolaşırken bazı isimlerin artık başka sitelerde oldukları yazıyor? Örneğin Spider artık türkçealtyazıda yazıyor gibi yorumlar var. Bunun nedeni ne? Başka siteler parayla mı alıyor?

Herhangi bir organizasyon (dernek, vakıf, siyasi parti vb) büyüdükçe kontrolü ve yönetimi güçleşir, insanlar arasında yönetim tarzı
bakımından düşünce farklılıkları oluşabilir. Bu doğaldır. Yapının işleyişini beğenmeyip de gidenler vardır, ortamı kirlettiğine inanılan ve bu sebeple uzaklaştırılanlar vardır vesair… Bu türden birilerinin gidip başka yeni ortamlar oluşturması veya halihazırdaki bir ortama dahil olması normaldir. Bu işten, daha önce de söylediğim gibi maddi bir kazanç elde edilmemektedir ve ayrılık/farklılıkların kökeni tamamen insanîdir.

Siz ve benzeriniz altyazı yayınlayan siteler için yasal denilebilir mi?

Maalesef bu işte yasalarda belirsizlik vardır. Sinema filmi bir ticari meta olduğu kadar aynı zamanda bir sanat eseridir de. Dolayısıyla, sanat eseri olarak gören izleyicinin aktarılan yorumu beğenmeme ve kendi yorumuyla izleme hakkı olduğunu düşünen önemli bir kitle var. Tamamen yasaldır demek hayalci olur ama öte yandan, yine yukarıda belirttiğim üzere ülkemizdeki korsan film ticaretini bitiren şey, temelde insanların internetten film indirip bu filmleri izlemek için sitemizden altyazı sağlamalarıdır. Sitemizde,
gösterime giren sinema filmleri, satışa sunulan DVD’lerle ilgili düzenli olarak haber ve yazılar çıkmaktadır. Yine, sinema filmlerinin tanıtım ve eleştirileri ile ilgili bir bölümümüz var ve örnek vermek gerekirse, an itibariyle 2000’e yakın filmle ilgili başlık açılmış ve üyelerimiz bu başlıklarda 85 bin civarında ileti yazarak yorumda bulunmuşlar. Bu rakamı en iddialı sinema sitelerinde bile bulamazsınız. Keza, sitemizdeki Türkçe altyazıların en fazla % 30-35’i Hollywood şirketlerine ait filmlerin altyazısıdır. Bunun dışında kalanlar bağımsız sinema, Asya sineması, Avrupa sineması vs. sinema akımlarının ürünlerine aittir. Sitemizin sinema sanatına ve Türk sineması ile sinemacılara yaptığı katkıları burada sayarak bitiremeyiz…

tarafından Mss. Pretty Queen Salı 27 Ocak - 12:35

Çok güzel olmuş^^ bende çeviriyi dinleyerek mi yapıyorlar diye merak ederdim hep. Asya sinemalarına ulaşmanın birinci yolu^^

tarafından **CHOBiTS** Salı 27 Ocak - 15:06

Çok güzel ve ayrıntılı bir röportaj olmuş.Gecen hafta Lost un çevirisini yapan doktor jivago nun zaman gazatesinde yazısını okumuştum.Sitedende baya bahsediyordu.Pek çok DVD grubunun DP çevirilerini kullandıgından şikayetçiydi.

tarafından Hitokiri Salı 27 Ocak - 21:36

Mss. Pretty Queen demiş ki:Çok güzel olmuş^^ bende çeviriyi dinleyerek mi yapıyorlar diye merak ederdim hep. Asya sinemalarına ulaşmanın birinci yolu^^

Asya sineması için birinci adres divxplanet değil Sarangni ' dir.