Düzgün Türkçe Kullanımı

[Skullchukka]

Türkiyenin en iyi anime sitesi
www.animemangatr.com

Merhabalar, forumda buna benzer bir başlık aradım ancak bulamadım, varsa kusura bakmayınız.
Çevirilerde düzgün bir Türkçe kullanımı! Noktalama işaretleri, ekler ve çok daha fazlası.

Eğer bir çeviri yapıyorsanız, bu kâr amaçlı olmasa bile yaptığınız işe saygınızın olması gerekir. Kısa kısa maddelerle; sade ve göze batmayan Türkçe nasıl kullanılır?

Noktalama işaretleri;

• Noktalama işaretleri kendinden önce gelen kelimeye yapışır, kendisinden sonra gelen kelime ile aralarında bir boşluk bulunur. Tırnak işareti başlangıcı buna dahil değildir.
  

Yanlış örnek: " John , ayağına batan cam kırıklarını ayıklamaya çalışıyordu .Her ne kadar canı yansa da,bunu yanındaki sevgilisine göstermek istemezdi,zaten kim isterdi ki ?Elbette hiç kimse. "

Doğru örnek: "John, ayağına batan cam kırıklarını ayıklamaya çalışıyordu. Her ne kadar canı yansa da, bunu yanındaki sevgilisine göstermek istemezdi, zaten kim isterdi ki? Elbette hiç kimse."

Ekler:
- de, - da eki

• -de ve -da ekleri kelimeye ayrı ya da bitişik yazılır. Eğer bu ekler "dahi" anlamında kullanılıyorsa AYRI, iyelik eki olarak kullanılıyorsa BİTİŞİK yazılır.
  

İyelik eki -da;
Yanlış örnek: Benim ödevim siz de kaldı.
Doğru örnek: Benim ödevim sizde kaldı.

"Dahi" anlamındaki -da;
Yanlış örnek: Onlarda bize gelecekti.
Doğru örnek: Onlar da bize gelecekti.

-de, -da eklerinin bitişik ya da ayrı yazılışından emin olmadığınızda şu tekniği kullanabilirsiniz.
Kelimedeki eki elinizle kapatın. (Benim ödevim siz kaldı.) Eğer ortaya çıkan şey MANTIKSIZ ise BİTİŞİK yazılır.
Kelimedeki eki elinizle kapatın. (Onlar bize gelecekti.) Eğer ortaya çıkan şey aynı anlamda olmasa bile MANTIKLI ise AYRI yazılır.

- ki eki:

• Eğer önüne getirilen kelimeye bir iyelik (sahiplik) anlamı katıyorsa BİTİŞİK, bir bağlaç görevindeyse AYRI yazılır.
  

Yanlış örnek: Ayşenin ki öyle güzeldiki, hepimiz hayran kaldık.
Doğru örnek: Ayşe'ninki öyle güzeldi ki, hepimiz hayran kaldık.

Soru ekleri:
-ma, -mısın, -mıdır vs.

• Türkçe'de soru ekleri HER ZAMAN ayrılır, kendisinden sonra gelen ekleri de ayrıltır.
  

Yanlış örnek: Acaba bugün çim biçiyormudur lar?
Yanlış örnek: Acaba bugün çim biçiyormudurlar?
Doğru örnek: Acaba bugün çim biçiyor mudurlar? (Teori olarak yanlış değil.)
Tatmin edici açıdan en doğru örnek: Acaba bugün çim biçiyorlar mıdır? (Teori olarak "daha doğru" )

Çeşitli maddeler;

• Her cümlenin sonunda bir noktalama işareti bulunmak zorundadır.
  
• Animelerde çeşitli anlamı desteklemek dışında Türkçe'de yan yana iki ya da dört nokta yoktur. (..) (....)
  
• Cümleler "Ve" ile başlayamaz.
  
• Virgülden sonra "ve" kullanılmaz. (Ali, Ayşe, ve Aslı gidiyordu. - Bu cümle yapı olarak yanlıştır. )
  
• Cümleler büyük harfle başlar.
  
• Her özel isim büyük harfle başlar.
  
• Bir özel isimden sonra gelen çoğul eki hariç bütün ekler bitişik yazılıyorsa ayraç (') ile ayrılır. (Egemen'in, İkinci Dünya Savaşı'nda vs.)
  
• Lütfen çevirilerinizde Türkçe karakterler kullanın. Türkçe'de Q, W ve X harfleri yoktur, çevirilerinizde yaw, yha gibi "msn - chat" ağzı kullanmayın. Karakteriniz kendine has bir sokak ağzı ile konuşuyorsa dizilerde bunu o stile sadık kalarak kullanabilirsiniz. Ancak yine de "Naber ya?" yı "Naber yhafs?" gibi yazmayın.
  
• Bir çeviriyi otomatik olarak yazım hatalarına karşı taratıyorsanız (Office Word) eklerin bitişik ve ayrı yazımlarını otomatik taratmanın algılayamayacağını bilin, kendiniz bu tür ekleri iki kere kontrol edin.
  

Şimdilik aklıma bunlar geldi. Hatalarım varsa lütfen belirtmekten çekinmeyin. ^^

[lantis]

teşekkürler güzel noktalara değinmişsin.

[Seifukusha]

Güzel bir rehber olabilir. Ufak bir hata buldum ben de, onu yazayım:

Noktalama işaretleri;

• Noktalama
  işaretleri kendinden önce gelen kelimeye yapışır, kendisinden sonra
  gelen kelime ile aralarında bir satır bulunur. Tırnak işareti
  başlangıcı buna dahil değildir.
  
  

Doğru örnek: "John, ayağına batan cam kırıklarını ayıklamaya çalışıyordu. Her ne kadar canı yansa da, bunu yanındaki sevgilisine göstermek istemezdi, zaten kim isterdi ki? Elbette hiç kimse. "

"satır" kelimesi yerine "boşluk" yazmamız gerekiyor.

Tırnak işareti olan cümlenin bitişinde, tırnak işaretini cümlenin kendisine ait olan noktalama işaretinin ardından bir boşluk bırakarak yazmışsın. Ben boşluk bırakmadan, bitişik yazılması gerekiyor diye biliyorum.

[Skullchukka]

Satır yazmışım, evet boşluk olacak o teşekkür ederim.

Ben "bu şekilde" yazılanların sonunda boşluk olmadığını, ancak tırnak içerisinde yazılan cümlelerin ("Ayşe'nin doğum gününde yeniden görüştüler. ") şeklinde bir karakterlik boşluk olduğunu düşünüyordum, ancak Türk Dil Kurumu'nun sitesini inceledikten sonra orada onun gibi bir şey yazmadığını farkettim. Değiştiriyorum teşekkürler belirttiğin için.

[Seifukusha]

Bir şey değil.

Bir de yazmayı unuttuğum bir şey var. Animelerde, yarım cümleler çok sık karşımıza çıkıyor. Meselâ sevmediğim bir şey: Birbirlerinin ismini papağan gibi tekrarlayıp duruyorlar. Bu tür yerlere üç nokta koymak gerekiyor. Üç nokta koyulması gereken yerler de çok olduğu için, nokta sayısını ikiye indiriyorum. Göze batmıyor böylece.

İhlâlse ihlâl

[CHOBiTS]

Bazı çevirilerde imla yazım yanlışlarına çokça rastlanıyor.Benim imla ve noktalam iyidir fakat klavyem bozuktur.Zamanında ingilizce harflere alıştığım için pek çok mesajımda Türkçe karakterleri bazen görüp bazen görmemek mümkün.Bazen düzeltiyorum erken fark edersem.Anime.gen.tr de yorumlarımı yayınlamıyorlardı bir ara yada yazdığım bazı karekterleri büyük harflerle göze batacak şekilde değiştirerek uyarıyorlardı beni.şimdi daha dikkat etsemde M.office atıp kontrol etmadan koyduğum oluyor.
El Hazrd çevirisinde bu açıdan üç defa kontrol ettim.Ama tek ben kontrol ettiğim için yada word kopyalayıp bakmadığım için hatalar oldu.alt yazılarda o kadar olmasada Fansublarda buna çok dikkat etmek gerekiyor.

[Skullchukka]

CHOBiTS'in klavyede space bozuk sanıyorum.

[CHOBiTS]

Evet harf hataları çok oluyor bende.klavyem bozuk demiştim.Cafedeyim zaten shift tuşu iyi basmıyor bu arada.

[Hitokiri]

Skullchukka benim Türkçe'ye ne denli özenli olduğumu çok iyi bilir Normal yazışmalarda bile çok dikkatli yazarım bu yüzden arkadaşlar arasında adım TRT Spikeri diye bile geçer

Çevirmenlerin en büyük hataları genelde cümlelere bağlaçlar ile başlamaları, en çok gördüğüm hata ne yazık ki bu....

Ve, ama, ya da diye (ya da yıda bitişik yazıyorlar genelde) cümleye başlıyorlar. Bu tamamen hatalı bir şeydir. Eğer bir bağlaç ile cümle başlıyorsa bu ondan önceki cümlenin ya devamıdır ya da cümleden önce karakterin sözü kesilmiş ve devam etmektedir, bir önceki cümle , ile bitmişse küçük harfle başlanıp devam edilir ya da cümle bitti ise ... konur bağlaç konur ve devam edilir.

Örnekler :
Dialogue: 0,0:02:46.16,0:02:47.87,Default,,0000,0000,0000,,Kendi başınıza işler yapıyorsunuz...
Dialogue: 0,0:02:47.87,0:02:50.35,Default,,0000,0000,0000,,...hayatınızı riske atıyorsunuz!

Dialogue: 0,0:07:12.45,0:07:16.02,Default,,0000,0000,0000,,Fazladan ücret istemeyi planlıyorsun değil mi?
Dialogue: 0,0:07:17.60,0:07:22.94,Default,,0000,0000,0000,,...ama; kolunu düzgün tamir etmediğim için kırıldı...
Dialogue: 0,0:07:23.80,0:07:25.63,Default,,0000,0000,0000,,...ve sen de kötü yaralandın, değil mi?

[Seifukusha]

Cafe klavyelerine uyuz olurum. Ya eciş bücüş şekilleri olur, ya elli tane adamın eli dokunduğu için kirlidir, ya da bazı tuşlar deli eder insanı.

Neyse konuyu dağıtmayım. Soracak sorusu olan burada sorsun, müsade edeyim.

[Seifukusha]

Skullchukka benim Türkçe'ye ne denli özenli olduğumu çok iyi bilir Normal yazışmalarda bile çok dikkatli yazarım bu yüzden arkadaşlar arasında adım TRT Spikeri diye bile geçer

Çevirmenlerin en büyük hataları genelde cümlelere bağlaçlar ile başlamaları, en çok gördüğüm hata ne yazık ki bu....

Ve, ama, ya da diye (ya da yıda bitişik yazıyorlar genelde) cümleye başlıyorlar. Bu tamamen hatalı bir şeydir. Eğer bir bağlaç ile cümle başlıyorsa bu ondan önceki cümlenin ya devamıdır ya da cümleden önce karakterin sözü kesilmiş ve devam etmektedir, bir önceki cümle , ile bitmişse küçük harfle başlanıp devam edilir ya da cümle bitti ise ... konur bağlaç konur ve devam edilir.

Örnekler :
Dialogue: 0,0:02:46.16,0:02:47.87,Default,,0000,0000,0000,,Kendi başınıza işler yapıyorsunuz...
Dialogue: 0,0:02:47.87,0:02:50.35,Default,,0000,0000,0000,,...hayatınızı riske atıyorsunuz!

Dialogue: 0,0:07:12.45,0:07:16.02,Default,,0000,0000,0000,,Fazladan ücret istemeyi planlıyorsun değil mi?
Dialogue: 0,0:07:17.60,0:07:22.94,Default,,0000,0000,0000,,...ama; kolunu düzgün tamir etmediğim için kırıldı...
Dialogue: 0,0:07:23.80,0:07:25.63,Default,,0000,0000,0000,,...ve sen de kötü yaralandın, değil mi?

Söylediğin şeyde yanlış yok Aykut abi fakat animelerde bizim bağlaç dediğimiz kelimelerle cümle başladığı çok oluyor. "Şikaşi..." diye başlayan bir cümle için "Fakat..." diye çevirmek gerekiyor; mecburen bağlaçla başlıyoruz. Bunun bir de İngilizce çeviri yanına bakalım; eğer İngilizce altyazı "But, ..." diye başlıyorsa, İngilizce'den çeviri yapan da "Ama,..." diye başlayacak. Ardı ardına gelen konuşmalarda, "But" diye başlayan cümle önceki cümlenin devamı konumundaysa küçük yazılır ama önceki cümleyle bağlantısı yoksa, aradan yeterince zaman geçmişse "Ama..." diye başlamak da kaçınılmaz oluyor. Dolayısıyla, söylediğin şey doğru olsa da, anime çevirilerinde bunun ihlâl edilmesine pek hata gözüyle bakmıyorum ben.

[Hitokiri]

Demo, shikashi, ya da tadeko ile başlayanlar oluyor evet ama bizim çevirmenlerimiz her zaman bu hatayı yapıyorlar ona değinmek istedim yoksa seninde dediğin gibi bu kelimeler ile başlayan cümlelerde başlamak istisnayı bozalabilir (genede ben ...ama lakin fakat diye başlama taraftarıyım).

[buqi]

@Hitokiri

bağlaçla cümleye başlamanın bir dilbilgisi hatası olduğunu ilk kez burada okuyorum. kitaplarda çokça geçen bir şeydir "fakat, ama" bağlaçlarıyla başlamak. "ve" konusunda katılıyorum ama diğer konuda yanlışınız var. eğer ben hatalıysam, böyle bir dilbilgisi kuralı olduğuna dair bir kaynak gösterebilirseniz çok sevinirim, ben de bir fansub çevirmeniyim öğrenmek isterim.

not: kitaplığımdaki konu anlatımlı Türkçe kpss kitabında yazım kuralları bölümüne göz attım az önce, böyle bir kural yok.

onun dışında vikipediaya baktım -muhtemelen bir kitaptan aynen aktarmışlar-, adamlar özellikle başlık atmış "başa gelen bağlaçlar" diye. buyrun:

http://tr.wikipedia.org/wiki/Ba%C4%9Fla%C3%A7#Ba.C5.9Fa_gelen_ba.C4.9Fla.C3.A7lar

Başa gelen bağlaçlar


Cümleler arasında türlü anlam ilgileri kurarak onları birbirine bağlayan edatlardır:

âdeta, ama, ancak, bari, belki, binaenaleyh, çünkü, eğer, fakat, gerçi, güya, hakeza, hâlbuki, hatta, hazır, hele, illâ, illâ ki, kaldı ki, keşke, keza, lâkin, madem, mademki, mamafih, meğerki, nasıl ki, nitekim, oysa ki, öyle ki, sanki, şayet, şöyle ki, tâ ki, üstelik, yalnız, yani, yeter ki, yoksa, zaten, zati gibi.

Örnekler: O zamanlar çok okuyordum. Daha sekiz yaşındayken roman okumaya başlamıştım. / Turgut’un kaza yaptığını biliyorum. Fakat bunu sana kim söyledi? / Düğününe beni davet etmedi. Hâlbuki ben hediyesini bile almıştım. / Bugünlerde dürüst davranmıyor. Mamafih bu sözler aramızda kal­sın. / Üç gündür yataktan çıkamıyor. Zaten son zamanlarda hiç ayağa kalkamı­yordu.

gördüğünüz üzere bu bir dilbilgisi hatası değildir. bir önceki cümleyi refere etmesi, o cümlenin tek başına ayrı bir cümle olmaması gerekliliği getirmez.

şu vardır, siz çeviride sevmezsiniz cümle başında bağlaç kullanmayı, sizin tercihinizdir. ama bu "yanlış" değildir şu an gördüğümüz kadarıyla. yani bunu kullanan bir çevirmen hatalı çeviri yapıyor diyemeyiz. bunu belirtmek istedim.